Ekim 2017
- Zayıflamada vejetaryen beslenme, geleneksel zayıflama diyetlerine göre daha mı başarılı?
Zayıflamada vejetaryen beslenme, geleneksel zayıflama diyetlerine göre daha mı başarılı?
Son günlerde basına yansıyan vejetaryen diyetlerin zayıflama etkilerine dair haber epey ses getirdi. Haberde, vejetaryen diyetlerin, et tüketimini kesmek suretiyle, yağ depolama mekanizmalarını değiştirerek yaklaşık iki kat daha fazla ağırlık kaybı sağladığı iddia ediliyor. Haber, enerji kısıtlamasına dayanan geleneksel zayıflama diyeti ile vejetaryen diyetin tip 2 diyabetli hastalarda ağırlık kaybı etkilerini karşılaştıran araştırmaya dayandırılıyor.
Araştırmanın detayları incelenecek olursa,
Araştırma tip 2 diyabet yani şeker hastası olan, fazla kilolu, 74 birey üzerinde yürütülmüştür. Bireyler, iki diyetin vücut ağırlığı kaybına etkilerini karşılaştırmak üzere, geleneksel zayıflama diyeti ve vejetaryen diyet uygulayacak şekilde 2 gruba ayrılmıştır. Geleneksel zayıflama diyeti, Avrupa Diyabet Araştırmaları Derneği Diyabet ve Beslenme Çalışma Grubu ilkelerine göre uygulanmıştır. Geleneksel zayıflama diyeti ve vejetaryen diyetlerin sağladığı toplam enerji 500 kkal olarak belirlenmiştir. Vücut ağırlığı ile vücut yağ miktarı (kg), diyete başlamadan önce, diyetin üçüncü ayında ve altıncı ayında ölçülmüş ve karşılaştırılmıştır.
Araştırmanın sonunda geleneksel zayıflama diyeti uygulayan bireyler, ortalama 3.2 kg zayıflarken, vejetaryen diyet uygulayan bireyler neredeyse 2 kat daha fazla zayıflayarak ortalama 6.2 kg kaybetmiştir.
Araştırmanın sonunda, deri altı yağ dokusu miktarında meydana gelen değişiklikler her iki grupta benzer bulunmuştur. Bağ dokudaki yağ ve kas dokudaki yağ miktarının ise vejetaryen diyet uygulayan bireylerde, daha fazla azaldığı görülmüştür. Vejetaryen diyet uygulayan bireylerde, kas dokudaki yağ kaybı daha yüksek bulunmuş ve bu da kas kaybı ile ilişkilendirilmiştir.
Araştırma sonuçları nasıl değerlendirilmeli?
Rastgele kontrollü yöntemle yürütülen bu araştırmanın sonuçları, insanları yanıltarak, zayıflamak için et tüketimini kesmelerine yol açabilir. Peki çalışmanın kısıtlı kaldığı noktalar nelerdir?
Geleneksel zayıflama diyeti uygulayan grubun, diyete uyumu zayıftı: Vejetaryen diyet uygulayan grubun yarısı, geleneksel zayıflama diyet uygulayan grubun ise üçte biri diyete tam uyum göstermiştir. Geleneksel zayıflama diyeti uygulayan grupta bireylerin bir kısmı enerji alımını kısıtladığı için, vejeteryan diyet uygulayan bireylerin ağırlık kaybı daha fazla olabilir.
Uygulanan “vejetaryen diyet” aslında içerik olarak vegan diyete çok daha yakındı: Vejetaryen grup, hayvansal besin olarak sadece çok az miktarda yoğurt tüketmiş böylece toplam yağ alımı da azaltmıştır. Vejetaryen diyetin bu ekstra kısıtlamaları, ağırlık kaybında beklenin üzerindeki artışı da açıklayabilir.
Takip yalnızca 6 ay sürdü: Tip 2 diyabetli bireylerde yürütülen bu araştırmanın takibi 6 ay sürdü. Bu takip süresi, bu diyetlerin, kan şekeri veya sağlık üzerine uzun dönem etkilerini değerlendirmek açısından yetersizdir. Ayrıca, devam edebilecek yağ ve kas kayıpları, uzun dönemde sağlığı olumsuz etkileyebilir.
Sonuçları bireylerin tümüne genelleyemeyiz: Bu araştırmanın sonuçları, tip 2 diyabet yani şeker hastası olmayan bireyler için geçerli kılınamaz. Ek olarak şeker hastası olan ancak sadece 74 bireyden oluşan bir örneklemde yürütüldüğü için, sonuçlar, tip 2 diyabetlilerin tümünü de genellenmemelidir.
Bilimsel veriler ne diyor?
• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Avrupa için yayınladığı raporda, vejetaryen diyeti özel olarak önermemektedir. Bununla birlikte, Avrupa ülkelerinin yarısından fazlası, DSÖ’nün günde 400 gram sebze ve meyve tüketim önerisini de karşılamamaktadır.
• Etler, yağ ve doymuş yağ içermektedir. DSÖ şişmanlık ile mücadelede, yağlardan sağlanan enerjinin sınırlandırılmasını önermektedir.
• Bir Cochrane derlemesinde, hayvansal yağ tüketiminin dolayısıyla da toplam doymuş yağ alımının azaltılması ve yerine nişastalı veya protein içeren besinlerin tüketilmesinin geçerli bir etkisinin olmadığı bildirilmiştir. Beslenmede, doymuş yağların çoklu doymamış yağ asitleri ile yer değiştirmesinin ise kalp-damar hastalıkları riskinin azalmasında etkili olabileceği de bildirilmektedir.
Kaynaklar;
• World Health Organization, Media centre. Obesity and overweight, Haziran 2016.
• WHO European Ministerial Conference on Counteracting Obesity, Comparative analysis of nutrition policies in the WHO European Region, İstanbul, Mayıs 2006.
• Hooper L, Martin N, Abdelhamid A, Davey Smith G. Effect of cutting down on the saturated fat we eat on our risk of heart disease. Cochrane. Haziran 2015.
.png)
Kasım 2023
Ekim 2023
.jpg)
Eylül 2023
.jpg)
Mart 2023
Şubat 2023
