Salgın Devam Ederken Okul Çağı Çocuklarında Beslenme Düzeni İçin Öneriler

Okulların açılması ve yüz yüze eğitimin başladığı şu günlerde özellikle mevsim geçişine bağlı grip ve soğuk algınlığının sıklığı artabilir. Mevsim geçişine bağlı grip ve soğuk algınlığının yanı sıra COVID-19 salgınının da devam ediyor olması okul dönemi çocuklarının beslenmeyi daha önemli bir noktaya taşıyor. Özellikle bu dönemde bağışıklığı desteklemeye yönelik bir beslenme düzeninin sağlanmasının oldukça önemli. Okul dönemi çocuklarında beslenme önerilerine birlikte göz atalım:

Okul çağı dönemi hem fizyolojik hem psikolojik hem de sosyal gelişimin hızlı olduğu bir dönemdir. Bu dönemde yaşam boyu devam edebilecek davranışların büyük ölçüde kazanıldığı göz önüne alındığında çocuk ve gençlere sağlıklı beslenme ve yaşam biçimi alışkanlığının kazandırılması, sağlıklı yaşam bilincinin devamlılığı ve yetişkinlikte hastalıklarının önlenmesi açısından önem taşıyor. Çocukları koronavirüs ve diğer hastalık etkenlerinden korumak için alınabilecek en iyi önlem çocukların bağışıklıklarını desteklemekten geçiyor.

Besleyici bir kahvaltı olmazsa olmaz!

Kahvaltı gece boyu açlıktan sonra ilk enerji alımının gerçekleştiği öğün olması sebebiyle oldukça önemli. Özellikle okul günleri çocukların bu öğünü atlaması sıkça görülen hatalı bir beslenme davranışı olarak karşımıza çıkıyor. Yapılan çalışmalarda 3-11 yaş arası çocukların vücuda aldığı oksijenin %50’sinin beyin tarafından kullanıldığı belirtiliyor. Sağlıklı bir kahvaltı öğünü ile birlikte çocukların okul içi başarıları ve ders konsantrasyonları arttığı biliniyor. Beynin enerji kaynağı olarak glikozu kullanması nedeniyle okul çağı çocuklarında öğün atlanmaması önem taşıyor.

• Protein kalitesi yüksek olması sebebiyle çocukların kahvaltıların 1 adet yumurta bulunması,

• Kahvaltılarında süt grubundan bir besinin bulunması,

• Enerji değeri yüksek ve sağlıklı yağlar içeren fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumların bulunması,

• Farklı çeşitlerde, mevsimine uygun meyve ve sebzeleri tüketmeleri,

• Kahvaltılarının tam tahıl grubu besinler ile zenginleştirilmesi

• Kahvaltıya teşvik edebilmek için tercih edebilecekleri seçenekler sunulması öneriliyor.

Tek başına hiçbir yiyecek bir insanı sağlıklı kılmasa da haftada 2 gün balık tüketimine önem verilmesi sağlığımıza olumlu etkileri nedeniyle ihmal edilmemelidir. Omega-3 yağ asitleri ile ilgili çalışmaların çoğu, omega-3 için birincil kaynak olarak balıklara odaklanıyor. Somon, sardalye, ton balığı, istavrit, hamsi ve hatta kabuklu deniz ürünleri, omega-3 yağ asidi içeriği bakımından zengin olup, her türlü balık ve deniz ürünü tüketimini de omega-3 yağ asitlerinin vücuda alınması için öneriliyor.

Yağlı etler ve tam yağlı süt ürünleri, diyetteki başlıca doymuş yağ kaynaklarıdır. Tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlardan zengin diyetler "kötü" kolesterol seviyelerini düşürürken, doymuş yağlar "kötü" kolesterolü artırabilir. Bu nedenle, diyetin tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlardan zengin bir diyet yağ örüntüsüne sahip olması öneriliyor.

Bazı balık ve deniz ürünlerinin 100 gramındaki omega-3 (gram) değerlerini birlikte inceleyelim:

Somon: 1.8 g

Hamsi: 1.7 g

Sardalya: 1.4 g

Uskumru: 1.0 g

Alabalık: 1.0 g

Ton balığı: 0.7 g

Midye: 0.7 g

Karides: 0,3 g

Sağlıklı beslenme çocukların obezite, tip 2 diyabet, kanser, osteoporoz, demir eksikliği ve diş çürükleri gibi sağlık sorunlarını geliştirme riskini de azaltan en önemli önleyici tedbirlerden birisidir.

Fiziksel aktivitenin ihmal edilmemesi gerekiyor!

Önemli faktörlerden bir diğeri ise sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenmenin yanı sıra fiziksel aktivitenin sağlanmasıdır. Fiziksel aktivite vücudun hastalıklara karşı daha dirençli olmasını destekliyor. Bunun yanı sıra özellikle büyüme ve gelişme döneminde olan okul çağı çocuklarında kas-iskelet sisteminin gelişmesine de yardımcı oluyor. Özellikle kardiyo-solunum fonksiyonlarının gelişimi, kas gücünü, kas dayanıklılığının desteklenmesi için fiziksel aktivite oldukça önem taşıyor. Bu yüzden çocukların ekran süresi sınırlandırılıp, fiziksel aktiviteye yönlendirilmesi öneriliyor.

Yeterli Uykunun Faydaları

Çocukların bağışıklık sisteminin kuvvetli olmasını etkileyen faktörlerden bir diğeri de uykudur. Yeterli uyku çocukların genel sağlığına katkıda bulunurken, konsantrasyonlarını ve akademik başarılarının arttırılmasına da yardımcı oluyor. Yeterli uykuyu alamayan çocukların obezite, tip 2 diyabet gibi sağlık sorunları ile karşılaşma riski artabiliyor. Amerikan Uyku Tıbbi Akademisi (AASM) çocuklar ve ergenler için uyku süreleri için 6-12 yaş arasındaki çocukların günlük 9-12 saat uyumasını, 13-18 yaş arasındaki çocukların ise günlük 8-10 saat uyumasını öneriyor.

Kaynaklar
1. CDC, CDC Healthy School- Sleep and Health. (2019). Erişim: https://www.cdc.gov/healthyschools/sleep.htm

2. CDC, CDC Healthy School- Childhood Nutrition Fact. (2021). Erişim: https://www.cdc.gov/healthyschools/nutrition/facts.htm

3. Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi. (2015). Erişim: https://eyupihl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/34/09/160116/dosyalar/2019_02/13134741_TYRKYYEYE_YZGY_BESLENME_REHBERY.pdf