MIND Diyeti nedir? Sağlığa etkileri nelerdir?

Yaşamın her döneminde olduğu gibi yaşlılık döneminde de beslenmenin önemi gün geçtikçe artıyor. Beslenme, demans başlangıcını ve diğer bilişsel gerileme nedenlerini önleme veya geciktirmek için önemli bir değiştirilebilir risk faktörü olabilir. Yaşlanma süreci ile birlikte demansa bağlı bilişsel gerilemenin önlenmesi önemli bir halk sağlığı önceliği olarak karşımıza çıkıyor. Son yıllarda diyet ve nörolojik sağlıkla ilişkisine odaklanıldı. Belirli bir besin veya diyet uygulamasının, Alzheimer hastalığının neden olduğu demansı önlemeye veya geciktirmeye yardımcı olup olamadığı üzerine birçok çalışma bulunuyor. Yapılan çalışmalar beslenmenin yaşlanan beynin düşünme ve hatırlama yeteneğini etkileyebildiğini gösteriyor.

MIND diyeti nedir?

MIND diyeti (Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay), sağlığa yararları kanıtlanmış DASH ve Akdeniz diyet yaklaşımlarını içeren beyin sağlığına odaklı bir diyet modeli olarak karşımıza çıkıyor. Chicago'daki Rush Üniversitesi Tıp Merkezi ve Boston'daki Harvard Halk Sağlığı Okulu'ndaki araştırmacılar 20 yılı aşkın araştırmaları sonucunda elde ettikleri veriler ile belirli diyet modelinin Alzheimer hastalığı (AD) geliştirme riskini önemli ölçüde azaltma potansiyeline sahip olabileceğini belirtiyor. Araştırmacılar elde ettikleri verilerin sonucunda MIND diyetini (Nörodejeneratif Gecikmeye Akdeniz-DASH Müdahalesi) geliştirerek demansı ve beyin fonksiyon kaybını önleyebilmeyi hedefliyor.

MIND diyeti, Akdeniz ve DASH (Hipertansiyonu Durdurmak için Diyet Yaklaşımları) beslenme alışkanlıklarının bir kombinasyonu olup geleneksel Akdeniz diyetinde yer alan tahıllar, baklagiller, sebzeler, meyve, fındık ve balık dahil olmak üzere minimum düzeyde işlenmiş gıdalardan oluşur. Az miktarda et, yumurta ve süt ürünleri de dahil edilebilir. DASH diyeti ise meyve, sebze ve az yağlı süt ürünleri ön planda yer alıyor. Kepekli tahıllar, kümes hayvanları, balık ve kuru yemişler içermekte olup yağ (özellikle doymuş yağ), kırmızı et, sodyum, ilave şeker ve şekerle tatlandırılmış içeceklerden ise sınırlı bir diyet.

MIND diyeti, Akdeniz ve DASH diyetlerinde önerilen bitki bazlı besinlerin yanı sıra balık ve kümes hayvanlarını tüketimini de öneriyor. Ayrıca doymuş yağları ve ilave şekerleri sınırlama önerisi de yer alıyor. MIND diyetini farklılaştıran yanı, belirli besinler ve besin grupları için günlük ve haftalık öneriler üzerine odaklanıyor olması. Örneğin her gün 2 porsiyon ve üzeri sebze tüketimi önerirken kuru yemişler için haftalık 3 porsiyon ve üzeri öneride bulunuyor.

MIND diyeti ve sağlığa etkileri

Yapılan çalışmalar MIND diyetinin Alzheimer hastalığını veya yaşa bağlı bilişsel düşüşü önleyip önleyemeyeceğini araştırıyor. MIND diyetinin demansı önlemek için tüketilmesini önerdiği bitki bazlı besinler arasında yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, kepekli tahıllar, balık, kümes hayvanları, kuru yemişler, zeytin yağı yer alıyor. Ortalama 4,5 yıl süren bir çalışmanın sonuçlarına göre, MIND diyetini takip eden katılımcıların Alzheimer hastalığına yakalanma riskini yüzde 53 oranında azaltabilen bir diyet olduğu vurgulanıyor.

Kaynaklar

1. Eat Right, Academy of Nutrition and Dietetics. The MIND Diet. Erişim: 02.08.2020, https://www.eatrightpro.org/news-center/nutrition-trends/health-promotion/the-mind-diet

2. National Institute on Aging. What Do We Know About Diet and Prevention of Alzheimer's Disease? Erişim: 04.08.2020, https://www.nia.nih.gov/health/what-do-we-know-about-diet-and-prevention-alzheimers-disease

3. Morris, M. C., Tangney, C. C., Wang, Y., Sacks, F. M., Barnes, L. L., Bennett, D. A., & Aggarwal, N. T. (2015). MIND diet slows cognitive decline with aging. Alzheimer's & dementia, 11(9), 1015-1022.