D Vitamini Suplemantasyonu Akut Solunum Yolu Enfeksiyonlarını Önlüyor Mu?

Bağışıklık sistemini güçlendirmek, Covid-19 salgını sebebiyle toplumda büyük bir endişe haline gelmesine yol açıyor. Özellikle kış ve bahar aylarında artan solunum yolu enfeksiyonlarından korunabilmek için vitamin ve mineral takviyelerinin kullanımı da bu nedenle daha da artıyor. D vitamini et, süt, yumurta gibi besinlerde doğal olarak bulunmasının yanı sıra besin takviyesi olarak da vücuda alınan aynı zamanda güneş ışınlarının deriye temas etmesiyle vücutta da üretimi tetiklenebilen bir vitamin olarak karşımıza çıkıyor. Sağlık üzerinde pek çok olumlu etkisi bulunan D vitamini, kalsiyum emilimini arttırarak kemik mineralizasyonunu desteklenmesi, çocuklarda raşitizm ve yetişkinlerde osteoporoz (kemik erimesi) oluşumunun engellenmesine yardımcı oluyor. Bunun yanı sıra, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından onaylanan bağışıklık sistemini destekleyici etkisi de bulunuyor. D vitamini ile akut solunum yolu enfeksiyonları arasında nasıl bir ilişki bulunuyor, gelin birlikte inceleyelim.

Sıklıkla virüslerin neden olduğu akut solunum yolu enfeksiyonları ile korunma amacıyla D vitamini ilişkisi birçok bilimsel çalışmanın da konusu. Düşük D vitamini ile solunum yolu enfeksiyonları arasında bir ilişki olduğu düşünülüyor. Son yıllarda yapılan çalışmalar da D vitamini ve akut solunum yolu enfeksiyonları ilişkisini destekliyor.

D vitamini seviyelerinin kış aylarında düşmesi,
D vitamininin aktif formunun bazı beyaz kan hücrelerinin inflamasyona zarar verici etkilerini düşürmesi ve immün hücrelerin mikroplarla mücadele eden proteinlerinin üretimini arttırması,
D vitamini eksikliği sebebiyle raşitizm geçiren çocuklarda solunum yolu enfeksiyonu geçirme sıklığı yüksek iken, güneş ışığına maruz kalan çocuklarda düşük olması,
D vitamini seviyesi düşük olan yetişkinlerin yakın zamanda öksürük, soğuk algınlığı ve solunum yolu enfeksiyonu sebebiyle hastaneye başvurmalarının artması,
Gibi durumlar nedeniyle, D vitamini ile solunum yolu enfeksiyonları arasındaki ilişkiyi ön plana çıkıyor.

Düşük D vitamini kan konsantrasyonuna sahip bireylerin D vitamini takviye alması koruyucu etki yaparken, kan konsantrasyonu normal olan bireylerin daha yüksek D vitamini alması yararlı olmayabiliyor.

D vitamini için referans alım düzeyi Gıda ve Beslenme Kurulu (FNB) tarafından yetişkinler için 600 IU olarak belirtiliyor. Besin takviyesi olarak alınan D vitamini takviyeleri genellikle 1000 IU D vitamini içermektedir. Yetişkinler için D vitamini alım dozunun üst sınırının 4000 IU olduğu ve besin takviyesi olarak yüksek miktarlarda D vitamini alımının toksik etkileri olabiliyor. Sağlık otoritelerinin önerisine göre, tek seferde yüksek miktarda D vitamini almak yerine günlük daha az miktarlarda almanın daha etkili olduğunu belirtiliyor. Tek seferde yüksek doz alımı zatürre gibi hastalıkların etkisini arttırabiliyor. Akut solunum yolları enfeksiyonlarına karşı besin takviyesi olarak D vitamini almadan önce D vitamini seviyesinin izlenerek, eksikliği durumunda besin takviyesi olarak alınması öneriliyor.

Kaynaklar

1. Rhaiza Aponte and Cristina Palacios. Vitamin D for prevention of respiratory tract infections. e-Library of Evidence for Nutrition Actions (eLENA), World Health Organization (WHO). 2017, Erişim Tarihi: 7 Nisan 2020. https://www.who.int/elena/titles/commentary/vitamind_pneumonia_children/en/

2. Vitamin D. National Institutes of Health (NIH). Erişim Tarihi: 7 Nisan 2020. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/#en1

3. Vitamin D. Harvard T.H. Chan School of Public Health. Erişim Tarihi: 8 Nisan 2020. https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/vitamin-d/

4. Helena Gibson-Moore, Vitamin D-fence: Can vitamin D help prevent common cold. British Nutrition Foundation (BNF). Erişim Tarihi: 8 Nisan 2020. https://www.nutrition.org.uk/bnf-blogs/vitamindcolds.html

5. Gruber-Bzura, BM. Vitamin D and Influenza—Prevention or Therapy. Int J Mol Sci. 2018 Aug; 19(8): 2419.