Beslenme ve Yaşam Tarzınızın Şeker Hastalığı ile İlişkili Olduğunu Biliyor Musunuz?

Şeker hastalığı, günümüzde önemli bir toplum sağlığı sorunu haline gelmiştir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, her 11 kişiden 1’i şeker hastasıdır ve şeker hastalığı nedeniyle her yıl 1.5 milyon kişi hayatını kaybetmektedir. Türkiye Diyabet, Hipertansiyon, Obezite ve Endokrinolojik Hastalıklar Prevalans Çalışması II’ye (TURDEP-II) göre, ülkemizdeki şeker hastalığı olan bireylerin sıklığı ne yazık ki dünyada şeker hastalığı görülme sıklığının da üzerindedir. İleri yaşta ortaya çıkan ve Tip 2 Diyabet olarak da adlandırılan şeker hastalığı birçok nedene bağlı olarak gelişebilir. Genetik yatkınlık, tütün kullanımı, dengeli beslenmemek, yetersiz beslenme ve fiziksel aktivite, artmış vücut ağırlığı, şişmanlık ve stres en önemli etmenler arasında sayılabilir. Genetik yatkınlık dışında şeker hastalığı riskini arttıran etmenlerin temel olarak beslenme ve yaşam tarzı ile ilişkili olduğu görülmektedir.

Harvard Halk Sağlığı Okulu’nun, Amerika Birleşik Devlet’lerinde yaşayan 200.000 kişi üzerinde yürüttüğü araştırma, beslenme ve şeker hastalığı riski arasındaki olası ilişki konusunda önemli sonuçlar sunuyor.

Araştırmanın sonuçlarına göre, besin tüketiminde bitkisel kaynaklı besinleri sıklıkla tercih eden bireylerde, etmeyenlere kıyasla, Tip 2 diyabet gelişme riskinin %20 daha düşük bulunmuştur. Yeterli ve dengeli beslenirken hayvansal kaynaklı besinler sınırlandığında, bitkisel kaynaklı besin tüketiminin ki özellikle sebze ve meyvelerin, şeker hastalığı riskini azaltabileceği bildirilmiştir. Sebze-meyve, kurubaklagil, yağlı tohumlar (ceviz, fındık, badem, yer fıstığı vb.) ve tam tahılları yeterli ve dengeli tüketen bireylerde ise riskin %34 daha düşük olduğu bildirilmiştir. Yetersiz ve dengeli beslenmeyen bireylerde diyabet görülme sıklığının, dengeli beslenenlere göre %16 yüksek olduğu belirtilmiştir.

Şeker hastalığı riskini azaltmak için beslenme ve yaşam tarzımızda nelere dikkat etmeliyiz?

• Kahvaltı dahil tüm öğünlerde dengeli bir tabak ile farklı besin gruplarından tüketmeye özen gösterin.

• Dengeli beslenme tabağını 4’e bölecek olursak, 1. bölümü et, balık, tavuk, yumurta, 2. bölümü süt ve süt ürünleri, 3. bölümü tam tahıllar, ekmek, pirinç, bulgur veya makarna, 4. bölümü sebze ve meyveler oluşturmalıdır.

• Ailenizde kalp damar hastalıkları, yüksek kan kolesterolü veya yüksek tansiyon öyküsü var ise yağı azaltılmış süt ve süt ürünlerini de tercih edebilirsiniz.

• Yaşınız, cinsiyetiniz, boyunuz, vücut ağırlığınız ve fiziksel aktivite düzeyinize göre günlük enerji ihtiyacınızı öğrenebilir böylelikle toplam besin tüketiminizi, enerji ihtiyacınız ve harcamanıza uygun hale getirebilirsiniz.

• Tuz tüketiminize dikkat etmeli ve şekerli yiyeceklerin tüketim miktar ve sıklığını dengelemelisiniz.

• Su ve sıvı tüketiminize özen göstermelisiniz. Günde en az 6-8 bardak su içmelisiniz.

• Fiziksel aktivitenizi arttırmalı ve düzenli egzersiz yapmayı yaşam tarzı haline getirmelisiniz.

Kaynaklar
• http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/en/
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Diyabet Programı 2015-2020 http://diyabet.gov.tr/content/files/guncel/turkiye_diyabet_programi.pdf
• The data are in: Eat right, reduce your risk of diabetes. Harvard Health Publications. http://www.health.harvard.edu/blog/the-data-are-in-eat-right-avoid-diabetes-2017010510936