Alışveriş yaparken gıda ambalajlarından veya kargo paketleri ile korona virüs bulaşır mı?



 

New England Tıp Dergisi’nde yayınlanan yakın zamanlı bir çalışmaya göre, insanlar kargo firmalarından gelen paketleri teslim alırken, marketlerde gıda ambalajlarına dokunurken veya yemek siparişleri kabul ederken covid-19 virüsünün insanlara kolaylıkla geçemeyeceğini ve bu yolla virüsün bulaşma riskinin düşük olduğunu ifade ediyor2.

İlk olarak, cansız yüzeylerden hastalığın bulaşma riski 1500’lü yıllardan beri bilinen bir risktir. Enfekte olan yüzeylerin hastalıkları kişiden kişiye aktarabilen ‘hastalığın tohumları’ olarak nitelendirilir. Bu nedenle, bu riski göz ardı etmemek gerekir1,2.

Yapılan çalışmaya göre, Covid-19 salgınına sebep olan korona virüsün, “bakır yüzeylerde 4 saate kadar, karton yüzeylerde 24 saate kadar ve plastik ile paslanmaz çelik yüzeyler üzerinde 2-3 güne kadar saptanabilir. Burada odaklanılması gereken en önemli ifade ise virüsün saptanabilir olmasıdır.

Virüsün bazı yüzeylerde bir güne kadar saptanabilir. Ancak, virüsün seviyeleri (miktarı) hızlıca azalır. Yapılan bir çalışmada; virüsün yarı ömrünün paslanmaz çelik ve plastik yüzeyler üzerinde sırasıyla 5.6 saat ve 6.8 saat olduğu gösterilmiştir (Yarı ömür, viral konsantrasyonun yarıya düşmesi için gerekli olan zaman dilimidir ve sonrasında yarının yarısı düşer ve bitene kadar düşmeye devam eder.)1,2.

Kargo firmalarından gelen siparişleriniz, marketten aldığınız süt paketi veya kapıdan alacağınız yemek siparişinizin sizi enfekte etmesi mümkün mü?

Herhangi bir paketten virüsü vücudunuza alabilmeniz için, sürücünün covid19 ile enfekte olmuş ve sınırlı semptomlara rağmen çalışıyor olması gerekir. (Eğer sürücü çok hasta ise, kuvvetle ihtimal evde olurdu; semptomu yoksa bile sık sık öksürmemesi veya hapşırmaması olası değildir.) Diyelim ki burnunu sildikten sonra ellerini yıkamıyor ve paketinize bazı virüsleri bulaştırıyor.

Bu varsayımda bile, virüsü bulaştırdıktan sonra sizin kapıda paketi teslim almanıza kadar geçen sürede virüs azalır. En kötü senaryoda, hasta olduğu görünür olan bir sürücü kamyondan sizin paketinizi alır, kapınıza gelir ve elleri paketinize temas eder ya da teslim etmeden hemen önce paketinize hapşırır. Yaşanma ihtimali düşük olan bu varsayımda bile bu bulaş zincirini kırılabilir.

Epidemiyolojide yer alan “Yeterli-Bileşen Neden modeli” ile bu durum açıklanabilir. Bu modeli bir pastanın dilimleri gibi düşünün. Hastalığın olması için, pastanın bütün dilimlerinin bir arada bulunması gereklidir. Hasta olan sürücünün, hapşırması/öksürmesi, viral partiküllerin pakete geçmesi ile paketin teslimi arasındaki sürenin çok kısa olması, tam olarak enfekte olan noktaya dokunmanız, sonrasında ellerinizi yıkamadan yüzünüze veya ağzınıza dokunmanız gerekir. Bu varsayıma göre, paket üzerinde virüs olması enfekte olmanız için risk faktörüdür. Ancak, sizi hasta etmek için tek başına yeterli değildir. “Yeterli-Bileşen Neden modeli” göz önünde bulundurulduğunda, pastanın diğer dilimlerinin de bulunması gerekir.

Bu yüzden, pastayı bölmek yani bulaş zincirini kırmak mümkündür. Bunun için yapılması gerekenler:

  • Paketi, kapınızın önünde birkaç saat bırakın veya kapının iç tarafına bırakıp ellerinizi tekrar yıkayın.

  • Paketin üzerinde virüs kaldığına dair endişeniz devam ediyor ise, bir dezenfektan ile dış paketi silebilirsiniz veya dış paketi açıp geri dönüşüm kutusuna atabilirsiniz. (Sonra mutlaka ellerinizi yıkayın.)

Peki, markete giderken korona virüsün bulaşmaması için ne yapılması gerekir?

Öncelikle, yukarıda anlatılan yaklaşımın aynısı burada da geçerlidir. Korona virüsten korunmak için,

  • Sadece ihtiyacınız olduğunda alışveriş yapın (diğer müşterilerden yaklaşık 2 metre mesafe bırakarak) ve aldığınız ürünleri alışveriş arabasına veya sepete koyun.

  • Alışveriş yaparken ellerinizi yüzünüzden uzak tutun ve eve gelir gelmez ellerinizi yıkayın. Aldığınız ürünleri uzağa koyup tekrar ellerinizi yıkayın.

  • Satın aldığınız ürünleri kullanmadan önce sadece birkaç saat beklerseniz de paketlerin üzerindeki virüslerin sayısı büyük oranda azalır.

  • Aldığınız herhangi bir ürünü hemen kullanmanız gerekiyorsa ve ekstra önlem almak isterseniz, paketi bir dezenfektan ile silin.

  • Son olarak, normalde olduğu gibi bütün meyveleri ve sebzeleri yıkayın.

Hepimizin, gıda üretimi, dağıtımı ve satışında çalışmaya devam edenlere ve ayrıca teslimatı yapan sürücülere minnettar olması gerekir. Evde kalmamıza yardımcı olarak, hepimizin daha güvende olmasını sağlıyorlar.

Özetle daha önce de belirtildiği üzere, yüzeylerden hastalığın bulaşması doğrudur. Riskin tamamını hiçbir zaman ortadan kaldıramayız; amacımız bu riski en aza indirgemek, çünkü belirli zaman aralıklarında market alışverişi yapmamız veya kargo paketlerini teslim almamız gerekecektir. Fakat sık sık ellerinizi yıkamak dahil temel önlemleri bilir ve bu önlemleri alırsanız, siparişinizi teslim eden sürücünün getirdiği paketten, yerel bir restorandan gelen paket servislerden ya da marketten aldığınız ürünlerden kaynaklanan virüs tehlikesi büyük oranda azalır. Bu da “Riskler küçüktür ve yönetilebilirdir” demenin bilimsel yoludur.

Kaynaklar

1- Don’t panic about shopping, getting delivery or accepting packages, Joseph G. Allen. Erişim Tarihi: 31.03.2020. https://www.washingtonpost.com/opinions/2020/03/26/dont-panic-about-shopping-getting-delivery-or-accepting-packages/

2- Van Doremalen, N., Bushmaker, T., Morris, D. H., Holbrook, M. G., Gamble, A., Williamson, B. N., ... & Lloyd-Smith, J. O. (2020). Aerosol and surface stability of SARS-CoV-2 as compared with SARS-CoV-1. New England Journal of Medicine.

Diyet İçecekler ve Kilo Alımı ile İlgili Merak Edilenler

4 ay önce

Diyet İçecekler ve Kilo Alımı ile İlgili Merak Edilenler

Okumak için tıklayınız!

Emzirme Döneminde Beslenme Önerileri

4 ay önce

Emzirme Döneminde Beslenme Önerileri

Okumak için tıklayınız!

Östrojen Hormonunu Fitoöstrojen Besinlerle Destekleyin

5 ay önce

Östrojen Hormonunu Fitoöstrojen Besinlerle Destekleyin

Okumak için tıklayınız!

Kasım Ayının Vitamin Deposu Kivi

4 ay önce

Kasım Ayının Vitamin Deposu Kivi

Okumak için tıklayınız!

Çocuklar için Okula Dönüş Rutinleri Oluşturmak

4 ay önce

Çocuklar için Okula Dönüş Rutinleri Oluşturmak

Okumak için tıklayınız!

Bitki Bazlı Diyetler Prostat Kanseri Riskinizi Azaltıyor mu?

3 ay önce

Bitki Bazlı Diyetler Prostat Kanseri Riskinizi Azaltıyor mu?

Okumak için tıklayınız!

İLETİŞİM FORMU

Yıldız (*) ile işaretli alanların doldurulması zorunludur.

Lütfen doğrulamayı işaretleyiniz.
İletişim Adresi
Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı
Kısıklı Mah. Ferah Cad. No:2/4 Üsküdar/İstanbul
+90 216 524 1548
info@sabriulkervakfi.org
Lütfen bekleyiniz...

Formunuz Başarıyla Bize Ulaştı!

Bizimle İletişime geçtiğiniz için teşekkür ederiz.

BÜLTEN ÜYELİĞİ

Yıldız (*) ile işaretli alanların doldurulması zorunludur.

Lütfen doğrulamayı işaretleyiniz.
Lütfen doğrulamayı işaretleyiniz.
Lütfen bekleyiniz...

Formunuz Başarıyla Bize Ulaştı!